25. Asa peunggas rancatan. (Leungiten ku jelma anu kapercaya atawa nu jadi
andelan/loba jasana).
26. Asa rawing daun ceuli. (Mindeng ngadéngé omongan nu teu ngeunah).
27. Asa teu beungeutan. (Kacida érana).
28. Asa nyanghulu ka jarian. (Teu ngeunah rasa lantaran kudu ngadunungan ka
jalma anu sahandapeun pangartina atawa harkatna).
29. Atah adol. (Kurang ajar).
30. Atah warah. (Kurang atikan).
31. Ateul biwir. (Teu kuat hayang milu nyarita).
32. Ateul dampal leungeun. (Kacida keuheulna).
33. Awak kawas badawang. (Awak gedé kalawan teu matut).
34. Awak sabeulah. (Iimah sorangan, teu aya pamajikan/salaki).
35. Awak sampayaneun. (Jangkung leutik atawa lenjang).
36. Awét jaya, awét ngora. (Katénjona siga ngora baé).
37. Awét rajét. (Laki-rabi nu lana, tapi loba pisan pacéngkadanana).
38. Awéwé mah dulang tinandé. (Awéwé mah biasana kumaha lalaki).
39. Aya bagja teu daulat. (Rék meunang bagja ngan teu tulus).
40. Aya buntutna. (Aya terusna tina perkara nu nguciwakeun).
41. Aya gantar kakaitan. (Aya hal anu teu sapuk jeung haténa tapi teu
dikedalkeun, teu ihlas pisan).
42. Aya jodo pakokolot. (Bisa ngajodo sanggeus duanana pada-pada kolot).
43. Aya pikir kaping buri. (Aya maksud anu teu dikedalkeun).
44. Ayak-ayak beas, nu badag moncor nu lembut nyangsang. (Kaayaan nu sarwa
teu adil).
1. Abong biwir teu diwengku, létah teu tulangan. (Jelema anu ngomongna
sakarep sorangan).
2. Adep-adep. (Kumawula).
3. Agul ku payung butut. (Ngagulkeun luluhur/karuhun sorangan).
4. Ajak jawa. (Sarua jeung tawar gatra, nawaran tapi teu saenyana).
5. Akal koja. (Pinter dina kagorengan atawa kajahatan).
6. Aki aki tujuh mulud. (Lalaki nu geus kolot pisan).
7. Along-along bagja. (Teu tulus meunang bagja).
8. Ambek nyedek tanaga midek. (Kacida ambekna tapi teu boga daya pikeun
ngalawananana).
9. Ambekna sakulit bawang. (Babari ambek).
10. Amis budi. (Alus budi parangina).
11. Amis daging. (Gampang katerap panyakit kulit).
12. Anak tilu keur kumusut. (Awéwé nu geus boga anak nu teu bisa ngurus dirina).
13. Anggeus-anggeusan. (Bébéakan).
14. Apal cangkem. (Apal tapi teu ngarti maksudna).
15. Asa bucat bisul. (Lugina sanggeus ngaréngsékeun pagawéan beurat).
16. Asa dijual payu. (Pada ninggalkeun di panyabaan/pangumbaraan).
17. Asa dina pangimpian. (Teu percaya kana hiji kaayaan bawaning ku hélok).
18. Asa dipopokan tai. (Ngarasa pohara diwiwirangna).
19. Dipupuk birus. (Ngarasa tibra/rineh haté).
20. Asa ditonjok congcot. (Kacida atohna lantaran dibéré barang anu
dipikahayangna).
21. Asa kagunturan madu, kaurugan menyan putih (Kacida atohna).
22. Asa kaindit. (Rarasaan waktu ngadéngé sora nu hébat atawa raraméan nu
pohara; asa kajurung).
23. Asa katumbu umur. (Asa atoh ku lantaran ditulung dina keur kaayaan kacida
susahna).
24. Asa kiamat. (Pohara ngarasa susahna jeung sedih luar biasa).
45. Babalik pikir. (Robah lampah jadi hade).
46. Balég tampélé. (Mangkat begér, wani ditukangeun ari dihareupeun éra kénéh).
47. Bali geusan ngajadi. (Lemah cai tempat dilahirkeun).
48. Balik ngaran. (Maot di panyabaan).
49. Bangbang koléntang. (Sagala euweuh, teu boga duit pisan).
50. Banting tulang. (Digawé paeh poso, popohoan).
51. Batok kohok piring semplék. (Paparabotan nu taya hargana).
52. Batur ngalér ieu ngidul. (Lain-lainna jeung anu keur diomongkeun ku batur
lantaran saliwang atawa teu pati ngarti kana caritaan salah saurang nu keur
ngariung).
53. Bau-bau sinduk. (Baraya kénéh sanajan geus laér).
54. Beak déngkak. (Geus béak tarékah).
55. Beak ka lebu-lebuna. (Teu nyésa saeutik-eutik acan).
56. Belang bayah. (Goréng hate).
57. Béngkok tikoro. (Teu kabagéan dahareun lantaran teu datang atawa geus
béakeun mantén).
58. Beurat nyuhun beurat nanggung. (Kacida tumarimana, nuhun pisan).
59. Beurat birit. (Kedul).
60. Beuteung anjingeun. (Beuteung anu gedé ka luhur).
61. Beuteung mutiktrik berekat meunang. (Nu tas dahar seubeuh di nu hajat ari
balik mawa berekatna deuih).
62. Bihari ngalingling pasir, ayeuna ngalanglang pasar. (Jaman geus robah, loba
jelema nu ganti pacabakan atawa robah tingkah lakuna).
63. Birit sééng. (Hideung lestreng).
64. Bisa jeujeuh pakeun. (Bisa ngatur rejeki).
65. Bisi aya cai ti cai geusan mandi. (Bisi aya nu kasigeung atawa katoél
mamaras rasa).
66. Biwir nyiru rombéngeun. (Resep nyaritakeun cécék bocék jeung nu saenyana
kudu dirusiahkeun).
67. Bluk nyuuh blak nagkarak. (Kabina-bina rajinna dina enggoning nyiar
kipayah).
68. Bobo sapanon carang sapakan. (Teu puguh undak-usukna teu bérés éntép
seureuhna).
69. Bobor karahayuan. (Katarajang apes, cilaka atawa meunang kasusah).
70. Bodo aléwoh. (Bodo tapi bari daék tatanya).
71. Bodo katotoloyoh. (Bodo bari tara daék tatanya).
91. Caang bulan opat welas, jalan gedé sasapuan. (Rido pisan).
92. Caang padang narawangan. (Panganteb kana caang pikir).
93. Caang pikir. (Calakan, bisa gancang mikir).
94. Cacag nangkaeun. (Teu bérés, teu rata).
95. Cacah rucah atah warah. (Somah nu dianggap teu aya ajénna sarta bodo).
96. Cadu mungkuk haram dempak. (Minangka sumpah moal daék ngéléhan
maneh).
97. Campaka jadi di reuma. (Nu geulis urang lembur atawa kampung nu di
pasisian).
98. Capé gawé teu kapaké. (Hanas capé ari hasil pagawéanana dicawad ku nu
nitah).
99. Cara embé. (Embung mandi, sieun ku cai).
100. Cara merak. (Beuki pisan kana lada).
101. Caringcing pageuh kancing. (Taki-taki mageuhan tulak).
102. Ceuli léntaheun. (Sadéngé-déngé, padahal lain déngékeuneunana).
103. Cilaka dua belas. (Cilaka pohara).
104. Ciri sabumi cara sadesa. (Adat kabiasaan di unggal daérah atawa nagara
béda-béda).
105. Clik putih clak bodas. (Rido, iklas, kaluar tina haté nu beresih).
106. Cucuk rungkang. (Teu adil dina ngabagikeun barang).
107. Cukang tara néangan nu ngising. (Nu hayang ditulungan sapantesna datang
ka nu rék dipéntaan tulungna).
108. Curiga manjing warangka. (Maot sampurna balik ka asal).
72. Boga pikir rangkepan. (Henteu ujug-ujug atawa gampang percaya kana
omongan batur nu manis).
73. Boga sawah saicak. (Boga sawah leutik).
74. Bohong dirawuan. (Kacida rahulna).
75. Borangan ku surak. (Éraan dina gempungan jelema réa).
76. Bru di juru bro di panto, ngalayah di tengah imah. (Barangteundeun teu
puguh tempatna).
77. Buah ati. (Kakasih, anak nu dipideudeuh).
78. Buburuh nyatu diupah béas. (Meunang dua kauntungan).
79. Budak bau jaringao kénéh. (Budak olol-lého, budak can aya kanyaho).
80. Bujang jenggléngan. (Jajaka tulén sarta tegep).
81. Bujang tarangna. (Lalaki nu tacan kungsi kawin tapi geus lain bujang deui).
82. Buncir leutik loba duit. (Beunghar).
83. Buntu laku. (Teu bisa neruskeun usaha).
84. Buntut kasiran. (Korét, kumed).
85. Bur beureum bur hideung hurung nangtung siang leumpang. (Hirup senang
taya kasusah, salilana ginding).
86. Buruk-buruk papan jati. (Sanajan ngéwa ka dulur nu landes tapi teu téga
ngantep).
87. Burung palung dulur sorangan. (Teu téga ngantep ka dulur sanajan ngéwa).
88. Buta jaladara. (Jelema nu bisa nahan napsuna, nu teu resep ngumbar napsu
amarah).
89. Buta térong. (Pamoyok ka jalma nu goréng patut, turug-turug sagala beuki).
90. Butamuna. (Bodo balilu, teu nyaho naon-naon).
117. Deukeut deuleu pondok léngkah. (Kurang pamandangan jeung teu pati bébas
dina indit-inditan).
118. Deungeun haseum. (Teu baraya saeutik-eutik acan).
119. Dimangsabodokeun. (Dikumahakarepkeun, teu dipiroséa).
120. Dibabuk lalay. (Diperekpek ku paneunggeul, diteunggeulan).
121. Dibeulah hoé. (Disiger tengah-tengah, buukna disisiran).
122. Dibeuweung diutahkeun. (Dipikir bulak-balik).
123. Didagoan ku sééng nyéngsréng. (Didagoan ku kabutuh rumah tangga atawa
pangabutuh nu miskin).
124. Dihin pinasti anyar pinanggih. (Sagala rupa nu kaalaman ayeuna saéstuna
geus ditangtukeun ti heula ku Pangéran).
125. Dihurun suluheun. (Disamuratkeun jeung nu boga dosa).
126. Dijieun lalab-rumbah. (Dimomorékeun, dianggap teu sabaraha).
127. Dikepung wakul buaya mangap. (Dikepung ku musuh anu samakta
pakarang).
128. Dikerid peuti. (Euweuh nu tinggaleun, dibawa kabéh).
129. Disakompét daunkeun. (Disamarutkeun jeung nu boga dosa, padahal teu
pipilueun).
130. Disiksik dikunyit-kunyit, dicacag diwalang-walang. (Dihukum beurat pisan,
dihukum pati).
131. Disuhun dina embun-embun. (Ditarimakeun pisan).
109. Dagang peda ka Cirebon. (Henteu payu daganganana sabab ngajual ka
tukangna).
110. Dah bawang dah kapas. (Tah barangna, tah duitna).
111. Dahar kawas meri. (Uprat-aprét jeung ngarémeh).
112. Dahar sakésér daun. (Daharna mindeng pisan).
113. Datang katingali tarang, undur katingali punduk. (Datang kanyahoan, balik
ogé kanyahoan).
114. Dédéngé tara. (Neruskeun béja anu tacan sidik pisan).
115. Deugdeug tanjeuran. (Pada ngadeugdeug, pada nongton sabab jadi
tongtonan).
116. Deukeut-deukeut anak taleus. (Teu nyaho yén baraya, padahal geus lila
padeukeut imah).
117. Deukeut deuleu pondok léngkah. (Kurang pamandangan jeung teu pati bébas
dina indit-inditan).
118. Deungeun haseum. (Teu baraya saeutik-eutik acan).
119. Dimangsabodokeun. (Dikumahakarepkeun, teu dipiroséa).
120. Dibabuk lalay. (Diperekpek ku paneunggeul, diteunggeulan).
121. Dibeulah hoé. (Disiger tengah-tengah, buukna disisiran).
122. Dibeuweung diutahkeun. (Dipikir bulak-balik).
123. Didagoan ku sééng nyéngsréng. (Didagoan ku kabutuh rumah tangga atawa
pangabutuh nu miskin).
124. Dihin pinasti anyar pinanggih. (Sagala rupa nu kaalaman ayeuna saéstuna
geus ditangtukeun ti heula ku Pangéran).
125. Dihurun suluheun. (Disamuratkeun jeung nu boga dosa).
126. Dijieun lalab-rumbah. (Dimomorékeun, dianggap teu sabaraha).
127. Dikepung wakul buaya mangap. (Dikepung ku musuh anu samakta
pakarang).
128. Dikerid peuti. (Euweuh nu tinggaleun, dibawa kabéh).
129. Disakompét daunkeun. (Disamarutkeun jeung nu boga dosa, padahal teu
pipilueun).
130. Disiksik dikunyit-kunyit, dicacag diwalang-walang. (Dihukum beurat pisan,
dihukum pati).
131. Disuhun dina embun-embun. (Ditarimakeun pisan).
132. Disusul tepus. (Ditéangan terus nepi ka beunang).
133. Ditangtang diténgténg dijieun bonténg sapasi. (Digulang-gapér).
134. Diuk nangtung asa lanjung. (Keur loba kabingung).
135. Dogdog pangréwong. (Bantuan anu lumayan pisan).
136. Dosa salaput hulu. (Bakat teuing ku loba dosa).
137. Dug hulu pet nyawa. (Digawé beurat teu aya eureunna).
138. Duit pait. (Duit teu meunang dipaké pikeun kaperluan pribadi).
139. Dukun lintuh panyakit matuh. (Kalah loba ngaluarkeun duit jang mayar
dukun tapi panyakit angger teu cageur).
140. Dulur pet ku hinis. (Dulur teges, dulur saindung sabapa).
141. Duum tinggi. (Ngabagikeun naon-naon henteu adil).
153. Gagalana. (Jagona, kokojona).
154. Galak sinongnong. (Mimiti sir ka awéwé, can wani adu hareupeun).
155. Galak timburu. (Babari timburuan).
156. Galédéh gado. (Daréhdéh, tapi henteu terus kana haté).
157. Gancang pincang. (Gancang (dina gawé) tapi teu pati bener).
158. Gantung déngé. (Ngarasa hanjakal, hayang kénéh ngadéngékeun tapi anggeus mantén).
159. Gantung teureuyeun. (Ngarasa hanjelu, barangdahar hayang kénéh kapaksa
dieureunkeun).
160. Garo-garo teu ateul. (Gagaro tukangeun ceuli nandakeun bingung atawa
keuheul).
161. Garo maling. (Gagaro bari teu sadar).
162. Garo singsat. (Gagaro bari nyingsat lantaran geus teu sabar atawa lantaran
ambek).
163. Gedé gunung pananggeuhan. (Boga baraya luhur pangkat, gedé dunya.
dipaké andelan pibisaeun atawa pibakaleun nulungan dina perluna).
164. Gedé hulu. (Adigung).
165. Geledug cés. (Hébat mimitina wungkul, ari tuluyna henteu sabaraha atawa
mudedes pisan).
166. Gemah ripah loh jinawi. (Gegek cacah jiwana sarta raharja).
167. Géntél kéak. (Méh teu lésot (budak ti indungna), lamun dilésotkeun sok
ceurik).
168. Genténg-genténg ulah potong. (Sanajan hasilna teu sabaraha keun baé
tinimbang luput).
169. Gering nangtung. (Ngalanglayung, ngareunggeuy, teu gering parna, tapi teu
séhat bener ogé henteu).
170. Gering pikir, (Boga kasusah atawa kasedih).
171. Getas harupateun, (Babari ambek, babari anggeus-anggeusan).
172. Geugeut manjahan, (Nénéh bonténg ngan teu nepi ka neunggeul).
173. Geulis panon, (Susuganan).
174. Geulis sisi, laur gunung, sonagar huma, (Ari rupa mah tegep ngan dangong
dusun).
175. Geus apal luar jerona. (Geus nyaho kalakuan jeung tabéat jelema).
176. Geus aya dina pésak. (Geus kanyahoan rusiahna).
177. Geus aya kembang-kembangna. (Geus aya hal-hal anu nimbulkeun harepan
kana hasil maksud).
178. Geus bijil bulu mayang. (Geus balég, mimiti begér (budak lalaki).
179. Geus cumarita. (Geus kawin sarta imah-imah sorangan).
180. Geus karasa pait peuheurna. (Geus kaalaman sagala rupa nu teu ngeunahna
atawa nu matak susah).
181. Geus labuh bandéra. (Geus diputus perkara).
182. Geus nahi kana kopi. (Teu ngareunah mun teu nginum kopi, geus nyandu
kana kopi).
183. Geus nyanghulu ngalér. (Geus maot).
184. Geus turun amis cau. (Mangkat begér, geus témbong kawanitaanna).
185. Ginding kekempis. (Ginding tapi teu boga duit).
186. Goréng peujit. (Goréng hate).
187. Goréng sisit. (Goréng milik).
188. Gulak-giluk kari tuur, hérang-hérang kari mata, teuas-teuas kari bincurang.
(Asal beunghar jadi miskin, teu boga naon-naon nu aya hargana).
189. Gunung kapitan sela. (Budak awéwé nu boga lanceuk lalaki hiji jeung adi
lalaki hiji).
190. Gunung tanpa tutugan sagara tanpa tepi. (Taya wates-watesna).
191. Gurat batu. (Keukeuh, kukuh).
192. Gurat cai. (Teu puguh jangjina, sok robah tangtungan).
193. Guyur salelembur, éar sajajagat. (Pohara geunjleungna).
142. Éléh papan. (Teu meunang kasempetan maén ti heula).
143. Élmu sapi. (Guyub dina hal nu kurang hade).
144. Élmu tumbila. (Nu boga imah ngarugikeun tamuna).
145. Élmu tungtut dunya siar, sukan-sukan sakadarna. (Hirup kudu bari nyiar
élmu pikeun kasalametan dunya ahérat sarta kudu siger tengah).
146. Elok bangkong. (Nuju sakarat, ngan kari tunggu dawuh baé).
147. Embung kalangkangan. (Embung kaéléhkeun).
148. Éncer uteuk. (Calakan).
149. Endog mapatahan hayam. (Nu sangoraeun mapatahan ka nu sakoloteun).
150. Éra parada. (Era ku lampah batur atawa ku omonganana nu matak aéb).
151. Euweuh élmu panungtungan. (Élmu mah moal aya béakna).
152. Euweuh nu ngaharu-biru. (Euweuh nu maliré atawa euweuh nu ngaganggu).
248. Jadi cikal bugang. (Pangheulana kasambut di pangperangan).
249. Jadi kembang carita. (Jadi bahan carita nu narik perhatian dina riunganriungan).
250. Jadi kulit jadi daging. (Jadi kabiasaan nu hésé dipiceunna).
251. Jadi sabiwir hiji. (Pada muji kahadéanna).
252. Jajar pasar. (Sedeng atawa meujeuhna rupana).
253. Jaksi sajantung. (Rupa bitis anu alus).
254. Jalma manuk. (Jelema primitip nu masih kénéh sok pipindahan, henteu
matuh di hiji tempat = nomaden).
255. Jalma pasagi. (Jelema boga, réa kabisa, turunan hadé).
256. Jaman cacing dua duit. (Jaman baheula pisan).
257. Jaman tai kotok dilebuan. (Jaman buhun).
258. Jantung ati. (Kakasih).
259. Jauh ka bedug carang ka dayeuh. (Dusun, teu nyaho ditata adat).
260. Jauh tanah ka langit. (Kacida bédana).
261. Jauh-jauh panjang gagang. (Hanas jauh-jauh ogé dijugjug, ari pék teu hasil
nu dimaksud) .
262. Jelema balung tunggal. (Jelema bedas pisan).
263. Jelema kurang jejeg. (Teu pati bérés pikiranna).
264. Jelema sok keuna ku owah gingsir. (Umumna jelema sok robah tangtunganana
tara kuat nahan gogoda).
265. Jelema teu balég. (Jelema teu bener).
266. Jelema pasésaan. (Jelema nu kungsi gélo).
267. Jiga tunggul kahuru. (Goréng patut).
268. Jual dedet. (Ngajual barang satengah maksa).
269. Jumorojog tanpa larapan. (Datang teu ngiberan heula ka nu saluhureun
atawa ka nu can wawuh).
235. Ieu aing. (Sombong, adigung).
236. Igan aragas kawas gambang. (Kacida kuruna nepi kaciri tulang-tulang
igana).
237. Ilang tanpa karana. (Leungit teu puguh sababna).
238. Indit sirit. (Indit saréréa saeusi imah).
239. Indung hukum bapa darigama. (Papadon agama jeung nagara).
240. Indung suku gé moal dibéjaan. (Niat pageuh nyekel rusiah).
241. Indung tunggul rahayu, bapa tangkal darajat. (Kasalametan jeung kabagjaan
nu jadi anak gumantung kana karidoan jeung doa indung-bapa).
242. Inggis batan maut hinis. (Kacida inggisna atawa paurna).
243. Inggis ku bisi rémpan ku sugan. (Sieun ku rupa-rupa hal anu can tangtu
kasorang).
244. Inget-inget poho. (Asa inget asa poho).
245. Ipis biwir. (Épés méér, babari ceurik).
246. Ipis kulit beungeut. (Gedé kaéra).
247. Ipis wiwirang. (Kurang kaéra).
194. Hadé gogog hadé tagog. (Hadé basa hade tata).
195. Hadé ku omong goréng ku omong. (Sagala rupa perkara biasana dianggap
alus jeung goréng ku batur, gumantung kana caritaan urang).
196. Hampang birit. (Daékan).
197. Hampang leungeun. (Babari neunggeul).
198. Handap asor. (Daék ngahormat ka batur).
199. Handap lanyap. (Hornat tapi matak nyéntug kana haté).
200. Hapa hui. (Taya panarimana, teu aya pamales budi ka nu geus nyieun
kahadéan).
201. Harelung jangkung. (Kacida jangkungna).
202. Haréwos bojong. (Omongan nu diharéwoskeun tapi kadéngé ku nu deukeut
ka nu diharéwoskeun).
203. Harigu manukeun. (Nonjol ka hareup hariguna).
204. Haripeut ku teuteureuyeun. (Totoroso pisan kana urusan pirejekieun).
205. Harus omong batan goong. (Béja nu ngandung pituah gancang pisan
nyebarna bari sok ditarambahan nepi ka asalna sajeungkal jadi sadeupa).
206. Haseum budi. (Leuwih loba cemberut jeung baeud tibatan seuri atawa
marahmay).
207. Haseum kawas cuka bibit. (Kurawed haseum, teu méré budi pisan).
208. Hawara biwir. (Resep ngabéjakeun-béjakeun perkara anu tacan tangtu bakal
dilaksanakeun).
209. Hayang leuwih jadi léwéh. (Hayang untung malah rugi).
210. Hayang untung jadi buntung. (Tinimbang untung kalah rugi).
211. Héjo carulang. (Warna kulit awéwé anu alus rada ngoraan tina hideung
santen).
212. Héjo cokor badag sambel. (Dusun pisan).
213. Héjo tihang. (Teu cééhan, resep pipindahan, resep gunta-ganti pagawéan).
214. Henteu cai hérang-hérang acan. (Teu disuguhan naon-naon).
215. Henteu jingjing henteu bawa. (Henteu mawa naon-naon keur oléh-oléh ka
nu dijugjug).
216. Herang caina beunang laukna. (Nu dipikahayang bisa laksana tur teu
nganyenyeri batur).
217. Heueuh-heueuh bueuk. (Nyatujuan ari di.luar mah, ngan bae henteu terus
jeung hatena).
218. Heuras genggerong. (Teu bisa ngangeunahkeun haté batur ku omongan).
219. Heureut pakeun. (Teu réa kaboga, saeutik pangasilan).
220. Heurin ku létah. (Hayang jeung perlu ngabéjakeun hiji perkara ngan sieun
pok kulantaran loba karisi karémpan).
221. Hideung ngabangbara. (Hideung meles sarta hérang).
222. Hideung ogé buah manggu, matak tigurawil bajing. (Nyolong badé, salah
duga).
223. Hirup di nuhun, paéh dirampés. (Tanda geus pasrah).
224. Hirup katunggul ku pati. (Hirup ditungtungan ku maot).
225. Hirup ku ibun gedé ku poé. (Sasat euweuh nu ngurus, hirup kalantar).
226. Hirup ku panyukup gede ku pamere. (Hirup samahi-mahi ku pamere batur
bae, sabab teu purun hojah sorangan dina enggoning nyiar kipayah).
227. Hirup sapait samamanis. (Rukun, sabagja sacilaka).
228. Hirup teu neut, paéh teu hos. (Terus-terusan gering ripuh, tapi teu maot).
229. Huap hiji diduakeun. (Ngirit-ngirit kaperluan sapopoé, supaya bisa
nyumponan kaperluan anak atawa saha baé anu perlu dibélaan).
230. Hujan cipanon. (Loba ceurik).
231. Huleng jentul. (Némbongkeun paroman anu ngandung kasusah, mindeng
ngajentul).
232. Hurip gusti waras abdi. (Salamet raja katut rahayatna).
233. Hutang salaput hulu. (Loba pisan hutangna nepi ka samar bisa kabayar).
234. Hutang uyah bayar uyah. (Amal perbuatan sok aya wawalesna).
270. Kabawa ku sakaba-kaba. (Kabawakeun lampah teu puguh ku batur,
kapangaruhan ku batur).
271. Kacanir bangban. (Kawiwirang, meunang kaéra).
272. Kaceluk ka awun-awun. (Kamashur ka mana-mana).
273. Kaduhung tara ti heula. (Ngarasa hanjakal mah tangtu tara saméméh migawé
kasalahan).
274. Kagok asong. (Kapalang geus nyanggupan, teu bisa mundur deui).
275. Kahieuman bangkong. (Siga beunghar padahal mah kapihapéan banda
batur).
276. Kahutangan budi. (Geus narima kahadéan ti batur).
277. Kajejek ku hakan. (Hasil usaha ngan beak keur kaperluan dahareun wungkul).
278. Karawu kapangku. (Sagala pagawéan kacabak jeung hasilna hadé).
279. Katempuhan buntut maung. (Katempuhan urusan atawa kasusah batur).
280. Kapiheulaan ngaluluh taneuh. (Hudang kabeurangan).
281. Kapipit galih kadudut kalbu. (Kapincut, bogoh).
282. Kasép ngalémpéréng konéng. (Nya kasép nya ginding).
283. Kasuhun kalingga murda. (Katarima pisan lahir batin).
284. Katindih ku kari-kari. (Katuding atawa kasangka pédah aya patalina jeung
kajadian perkara).
285. Kausap sétan. (Kagoda ku sétan nepi ka wani ngalampahkeun kajahatan
atawa pagawéan ma’siat).
286. Kawas aeud. (Goréng budi; bangor).
287. Kawas anu teu dibedong. (Kaluar asup tara meundeutkeun panto).
288. Kawas bayah kuda. (Bélél pisan).
289. Kawas beubeulahan térong. (Sakarupa pisan siga nu kembar).
290. Kawas beusi atah meuleum. (Geuneuk).
291. Kawas bodor réog. (Jelema anu tingkah lakuna pikaseurieun).
292. Kawas bueuk meunang mabuk. (Ngeluk jeung teu wani ngomong da rumasa
boga dosa).
293. Kawas bujur aseupan. (Diuk teu daék cicing).
294. Kawas careuh bulan. (Nu diwedak kandel teuing).
295. Kawas ciduh jeung reuhak. (Sarua goréngna).
296. Kawas cucurut kaibunan. (Goréng patut sarta pikarunyaeun).
297. Kawas dodol bulukan. (Jelema hideung diwedakan teu rata).
298. Kawas durukan huut. (Pibahayaeun anu teu kaciri sarta beuki lila beuki
gedé).
299. Kawas ékék. (Ka nu papakéan sarwa héjo).
300. Kawas gaang katincak. (Répéh sapada harita, ngadadak jempling).
301. Kawas gateuw. (Teu bisa liar lantaran gering atawa geus rarémpo).
302. Kawas hayam panyambungan. (Talamba-tolombo dina riungan lantaran
euweuh nu wawuh).
303. Kawas heulang pateuh jangjang. (Teu bisa walakaya lantaran teu boga nu
diandelkeun).
304. Kawas himi-himi. (Méh salilana babarengan, tara daék papisah).
305. Kawas jelér kasaatan. (Teu daék cicing).
306. Kawas jogjog mondok. (Cékcok, récok, gandéng ku nu ngomong pabedasbedas).
307. Kawas ka budak rodék hulu. (Ngahina, kawas ka jelema nu bodo atawa
kawas ka budak nu bolon kénéh).
308. Kawas kedok bakal. (Kacida goréng patutna).
309. Kawas langit jeung bumi. (Pohara bédana).
310. Kawas lauk asup kana bubu. (Hésé kaluar deui tina salah sahiji lingkungan
lantaran katalian ku jangji atawa ku aturan).
311. Kawas leungeun nu palid. (Ngopépang, sagala dicabak atawa dicekel).
312. Kawas nu kékéd. (Teu bisa barangbawa).
313. Kawas nu meunang lotré. (Meunang rejeki gedé nu teu disangka-sangka).
314. Kawas rama jeung sinta. (Nurub cupu).
315. Kawas siraru jadi. (Riab ka mana-mana).
316. Kawas supa jadi. (Gancang pisan jadina jeung ngalobaannana).
317. Kawas tatah. (Teu hideng sorangan, kudu dititah baé).
318. Kawas tikukur. (Nyebut ngaran sorangan ka nu anyar pinanggih).
319. Kawas toéd. (Beuki ngomong).
320. Kawas tunggeu. (Jelema teu pikaresepeun, goréng patut jeung tungi, tara
pati ngomong).
321. Kawas tunggul kahuru. (Goréng patut).
322. Kawas ucing kumareumbi. (Sagala dicabak, sagala dicekel).
323. Kawas wayang pangsisina. (Goréng rupana).
324. Keuna kana mamarasna. (Keuna kana haté, karasa ngajeletit kana haténa).
325. Keuna ku lara teu keuna ku pati. (Bisa jadi éléh atawa tatu tapi teu maot).
326. Keur awak saawakeun. (Keur manéhna sorangan).
327. Keur béntang surem. (Keur apes).
328. Keur meujeuhna bilatung dulang. (Keur meujeuhna parabaneun).
329. Kokolot begog. (Ngomong teu merenah kawas kolot, dilarapkeun ka budak
ngora).
330. Kokoro manggih mulud, puasa manggih lebaran. (Kokomoan dina waktu
aya rejeki).
331. Kokoro nyenang. (Nembongkeun pangaboga nu teu sabaraha lantaran
hayang dipuji).
332. Kokoro nyoso malarat rosa, lebaran teu meuncit hayam. (Kacida malaratna).
333. Kolot dapuran. (Kolot nurutkeun pancakaki).
334. Kolot kolotok. (Kolot tapi euweuh kanyaho).
335. Kuah beukah. (Rejeki teu sabaraha tina gawé tambuh laku/tina gawé nu teu
tangtu).
336. Kudu asak jeujeuhan. (Kudu gedé jeujeuhan, loba tinimbangan).
337. Kudu bisa ngaragap haté batur. (Kudu bisa ngira-ngira pirasaeun haté
batur).
338. Kudu bisa ngeureut pakeun. (Kudu bisa ngajeujeuhkeun rejeki).
339. Kujang dua pangadékna. (Usaha anu ngadatangkeun dua kauntungan).
340. Kulimis kawas cucurut kaibunan. (Goréng patut jeung matak pikarunyaeun).
341. Kumaha ceuk nu dibendo baé. (Kumaha ceuk pangagung baé).
342. Kumaha kecebur caina geletuk batuna baé. (Kumaha béhna, kumaha engké
baé).
343. Kumaha raména pasar. (Kumaha guyubna batur jenuk balaréa).
344. Kuru cileuh kentél peujit. (Ngurangan saré, ngurangan dahar lantaran aya nu
dimaksud).
345. Kurung batok. (Teu daék lunta ti lembur, jadi teu loba kanyaho).
349. Lain bantrak-bantrakeun. (Lain lawaneun).
350. Lain jalma joré-joré. (Lain jalma turunan hina tapi turunan hadé).
351. Lain lantung tambuh laku, lain léntang tanpa béja. (Lain indit-indit teu
puguh nu dimaksud tapi aya picaritaeun penting).
352. Lain palid ku cikiih. (Lain jelema sakaba-kaba).
353. Langsung saur bahé carék. (Sok gampang nyarékan atawa ngomong nu
matak nyéntug kana haté).
354. Lembur singkur mandala singkah. (Tempat nyumput sarta jauh).
355. Léngkah kapiceun. (Nyaba bari aya nu dimaksud tapi teu hasil).
356. Léntah darat. (Jalma nu sok méré nginjeum duit maké réntén gedé).
357. Lésang kuras. (Teu bisa nyésakeun rejeki teundeunan).
358. Létah leuwih seukeut manan pedang. (Raheut haté ku omongan leuwih
peurih karasana ti batan raheut biasa).
359. Leubeut buah héjo daun. (Keur meujeuhna loba rejeki).
360. Leumpang nurutkeun indung suku. (Leumpang/nyaba teu puguh nu
dijugjug).
361. Leutik burih. (Leutik haté, borangan).
362. Leutik ringkang gedé bugang. (Sipat jelema upama maot loba urusanna,
sumawonna mun nepi ka ajal di panyabaan).
363. Leuweung ganggong simagonggong, leuweung sisumenem jati. (Leuweung
geueuman pikakeueungeun).
364. Liang cocopét. (Liang leutik hara-haraeun).
365. Lindeuk japati. (Siga lindeuk tapi linghas, bisa méré budi manis tapi teu
beunang dipaké kaheureuyan).
366. Lindeuk piteuk. (Siga lindeuk tapi linghas).
367. Loba jaksa. (Loba teuing nu méré timbangan atawa naséhat).
368. Lolondokan. (Bisa ngaluyukeun diri jeung kaayaan lingkungan atawa jeung
kahayang jaman).
369. Luhur kokopan. (Kumaki, angkuh).
370. Luhur kuta gedé dunya. (Gagah tur beunghar taya kakurang).
371. Luhur pamakaman. (Luhur kokopan).
372. Luncat mulang. (Teu beunang dicekel omonganana sabab sok robah).
346. Laér gado. (Sok kabitaan ku kadaharan nu aya di batur).
347. Lalaki langit, lalanang jagat. (Lalaki anu gagah perkasa tur kasép).
348. Lali rabi tégang pati. (Poho ka pamajikan jeung téga kana nyawa pikeun
ngabéla nagara jeung bangsa).
373. Mabok pangkat. (Ieu aing jeneng).
374. Macan biungan. (Jelema teu akur jeung batur salembur).
375. Maén sabun. (Maén nu teu sawajarna).
376. Malapah gedang. (Malibir heula méméh nyaritakeun maksud nu sabenerna).
377. Maliding anak. (Pilih kasih).
378. Malik mépéh. (Gulang-guling lantarana teu kuat nahan nyeri).
379. Malik rabi pindah ngawula. (Nganteurkeun dahareun ka dunungan nu
anyar).
380. Manan léwéh mending waléh. (Tinimbang matak susah sorangan mending
ngomong satabarasna).
381. Manasina sambel jahé, toptop téwéwét. (Moal ujug-ujug karasa atawa kaala
hasilna, kudu sabar).
382. Mandi getih. (Boloboran getih lantaran ngadu jajatén maké pakarang
seukeut).
383. Mandi kembang. (Mandi ku cai dikembangan tujuh rupa jeung dijampéan).
384. Mandi oray. (Mandi sakecebes teu maké sabun-sabun acan).
385. Mani hayang utah iga. (Ngarasa kacida sebelna nénjo atawa ngadéngé
kalakuan batur nu pikaijideun).
386. Mapag kala. (Pindah atawa nyaba nuju ka tempat kala cicing, jadi meunang
kasusah).
387. Marudah haté. (Teu tengtrem haté lantaran teu sugema jeung kaayaan).
388. Mata dijual ka peda. (Dilarapkeun ka nu malaweung, nepi ka teu awas ka
nu disanghareupan).
389. Mata duiteun. (Piduit pisan, kasengsrem ku duit).
390. Mata karanjang. (Resep ka awéwé, teu kaop ningali nu geulis).
391. Mata simeuteun. (Ngarasa héran nepi ka olohok teu ngiceup-ngiceup).
392. Matak andel-andeleun. (Matak ngurangan kapercayaan, matak pikakeuheuleun).
393. Matak balik aseupan. (Teu bisa nyangu).
394. Matak muringkak bulu punduk. (Matak murinding bulu punduk, keueung).
395. Matak pabalik létah. (Paméré nu dipénta deui).
396. Matak pajauh huma. (Matak teu silih pikanyaah, tara silih béré rejeki jeug
dulur atawa baraya lantaran paséa).
397. Matak ibur salelembur. (Matak geunjleung jadi carita dimana-mana).
398. Maung malang. (Jalma nu jadi panghalang kana maksud batur).
399. Maung ompong, bedil kosong, karéta kosong. (Jelema nu boga komara tapi
geus teu nyekel kakawasaan).
400. Melengkung umbul-umbulna, ngerab-ngerab bandérana. (Ngagambarkeun
iring-iringan atawa kaayaan di tempat pésta).
401. Méméh emal, emél heula. (Méméh urang mahugi naon-naon ka pamajikan,
kudu neundeun omong heula).
402. Ménak luar jéro. (Turunan ménak tur mulya haté).
403. Mending waléh batan léwéh. (Mending wakca tibatan matak gering pikir).
404. Méré langir kalieun. (Méré barang atawa méré duit anu kudu ditagih heula
ti batur bari bisa aya mamalana).
405. Meubeut meulit. (Nyarékan bari mamawa kasalahan jelema séjén).
406. Meunang kopi pait. (Digelendeng atawa dicarékan ku dunungan).
407. Meungpeun carang. (Api-api teu nyaho atawa api-api teu katénjo padahal
mah kuduna jadi urusan).
408. Meungpeung teugeu harianeun (Embung pisan tutulung ka batur nu keur
susah atawa loba kabutuh)
409. Miceun batok meunang coet. (Miceun nu goreng ku.lantaran hayang
meunang anu alus, tapi tungtungna meunang nu goreng deui bae).
410. Meupeus keuyang. (Ngabudalkeun kakeuheul ka nu teu tuah teu dosa sabab
ka nu boga kasalahanana mah teu wani).
411. Miceun beungeut. (Ngalieus lantaran ijid atawa ngéwa).
412. Midemit élmu sajati. (Ngawuruk élmu luhung lain pikeun jalma réa).
413. Midua mikir. (Teu satia dina urusan cinta).
414. Milih-milih rabi mindah-mindah rasa. (Ganti pamajikan sugan leuwih
ngarepok).
415. Milu jabung tumalapung. (Milu nyarita dina pasamoan bari rumasa lain
layakna ngan kulantaran kapaksa).
416. Mipit teu amit, ngala teu ménta. (Maok, puak-paok).
417. Misah badan, misah nyawa. (Teu sarua, béda sagala rupana).
418. Miyuni hayam kabiri, kuméok méméh dipacok. (Euweuh kawani, jejerih).
419. Miyuni hui kamayung. (Teu payaan, katodél saeutik ngambek).
420. Miyuni hurang, tai ka hulu-hulu. (Kacida bodona).
421. Moal ceurik ménta eusi. (Sanajan wadah gedé, lain hayang dibéré loba).
422. Moal ditarajéan. (Teu sieun).
423. Moal jauh laukna. (Moal hésé piuntungennana).
424. Moal mundur satunjang béas. (Teu sieunan, teu gimir saeutik-eutik acan).
425. Moal néangan jurig teu kadeuleu. (Moal nyangka ka saha-saha deui nu boga
dosana lantaran geus teg ka si anu).
426. Mucuk eurih. (Laléncop kawas pucuk eurih).
427. Mukti wibawa. (Hirup senang sarta pada ngambeuan, pada ngahormat).
428. Mulangkeun panyiraman. (Mikahayang nu lain-lain anu cénah dipikahayang
ku indungna waktu keur nyiram ku manéhna).
429. Mugprugkeun tai kanjut. (Kariaan leuwih gedé ti biasa lantaran ku ijiran
moal rék kariaan deui).
430. Muriang teu kawayaan. (Asa muriang lantaran kaédanan).
431. Mustika pagulingan. (Putri atawa wanita geulis pisan).
Jadi = Janten
Jahil = Jail
Jahit = Kaput
Menjahit = Ngaput
Jalan kaki = Papah, Leumpang
Jam berapa = Tabuh sabaraha
Janda = Randa
Janji = Jangji
Jari = Ramo
Jari Telunjuk = Curuk
Jauh = Tebih
Jelas = Eces
Jelek = Awon, Butut
Jendela = Jandela
Jengkel = Keuheul
Jepit = Capit
Jidat = Tarang, Taar
Jijik = Geuleuh
Jilat = Letak, Lamot
Jitak = Teke
Jurang = Gawir
jaba = selain, luar
jaga = suat saat nanti
jagjag = sehat, kuat
jagjag waringkas = sehat wal afiat
jago = jantan
jagrag = sudah disediakan
jajap = mengantar
jajar = berbaris
jalir = ingkar
jalma = orang
jalu = jantan
jamedud = merengut, muka masam
janari = waktu antara tengah malam dan subuh
jangjang = sayap
jangkorang = tubuh tinggi dan tidak seimbang dengan besarnya
jangkung = tinggi
japati = merpati
jaram = kuman
jarambah = senang main jauh (anak)
jarempe = pada diam
jentre = jelas, terang
jero =dalam
jeujeur = alat mancing ikan
jeungkal = jengkal tangan
jidar = mistar, penggaris
jig = menyuruh pergi
jiga = mirip, hampir sama
jiwir = jewer
jorang = ngeres,
jubleg = lesung, tempat menumbuk
jugjug = akan mendatangi, menuju
jukut = rumput
jumaah = jumat
jumpalik = jatuh terguling
jung = menyuruh pergi/berdiri
jungjunan = kekasih
jungkel = roboh, terjungkal
junun = bersungguh-sungguh dalam bekerja
jurig = hantu
juru = pojok, sudut, tukang
